Problemsiz iş yeri olmaz. Her gün bir kaç problem çıksa ay sonunda bir de bakmışsınız onlarca problem çıkmış. Bunlardan bir kısmını çözer, bir kısmını sonra çözmeye bırakırsınız. Hatta unutulsun diye eşelemediğiniz problemleriniz bile vardır. Ya da mevcut kaynaklarla çözemeyeceğiniz problemler.
Bu problemler çeşit çeşit olabilir ancak biz burada kalite problemlerine odaklanacağız.
Her hangi bir anda baktığınızda diyelim ki 20 tane kalite problemi var. Hangisini çözeceksiniz? Yöneticinize, patronunuza sormuş olsanız hepsini çözün der. Bir de hemen çözün der. Tabi yok böyle bir hayat. Keşke mümkün olsa. Ya da yöneticiniz sezgisel olarak (aslında o anda hangisi daha çok gündemde ise) bir problemi çözmenizi önerebilir. Elbette bütün problemlerin çözülmesi lazım ama hangi problemi önce çözeceksiniz?
Bu durumda pareto ortaya çıkıyor.
Pareto nedir demeden önce Pareto kimdir demek gerekiyor. Pareto İtalyan bir ekonomistin adıdır ve 80’e 20 olarak ortaya koyduğu kural da bu ekonomistin adıyla anılmaktadır.
Bu kuralı: çoğu olay için etkilerin %80’i etkenlerin %20’sinden gelir. Şeklinde açıklayabiliriz.
Basit bir açıklama olduğu halde anlaşılması zor olabilir diye örnekler üzerinden anlaşılır hale getirelim.
Örnek olarak : Pareto, İtalya’daki arazilerin %80’inin, İtalyanların %20’sinin elinde olduğunu görmüştür.
Aynı sistem üzerinden gidecek olursak; Çalışanların %20’si, toplam kazancın %80’ini alır.
Yine bir başka örnekle; Hatalı ürünlerin %80’i hataların %20’sinden kaynaklanır şeklinde ürün kalitesine bağlayalım.
Son örneği biraz daha açacak olursak,
Diyelim ki; son bir ayda 200 adet (rakamı yuvarlak aldım) hatalı ürün ürettiniz.
Bu hatalı ürünleri yapılan hata tiplerine göre sınıflandırdığınızda,
Darbeli ürün : 9 adet
Ölçüsel hata : 11 adet
Kaynak problemi : 157 adet
Yüzey çizikliği : 20 adet
Etiket hatası : 3 adet
şeklinde çıktığını gördünüz. Bunları hatalı ürün adedine göre çoktan aza doğru listelediğinizde
Kaynak problemi : 157 adet
Yüzey çizikliği : 20 adet
Ölçüsel hata : 11 adet
Darbeli ürün : 9 adet
Etiket hatası : 3 adet
şekline gelir. 5 ayrı hata tipi olduğuna göre ilk yüzde 20’lik dilim, ilk 1 hata tipi oluyor (1/5=%20)
Toplam 200 adet hatalı ürünün içerisindeki bu bir hata tipinden kaynaklanan ürün sayısı 157 adet olduğuna göre 157/200’den = %78,5 çıkıyor (%80 değil ama %80’e çok yakın bir değer)
Bu da şu anlama geliyor;
5 farklı hata tipinde hatalı ürünler olmasına rağmen bu 5 farklı hata tipinin her biri için iyileştirme, düzeltici faaliyet, 8D gibi problem çözme metotları ile çözmeye çalışmak yerine en önemli olan birinci hata tipini yok ettiğimizde hatalı ürün sayımız yaklaşık %80 azalacaktır.
Tabi ki hata tipleri 5 adet değil de 10 tane olduğunda bu kez yüzde 80’lik dilime denk gelen iki farklı hata tipi olacaktı ve biz hatalı ürün sayısını %80 azaltmak için bu iki hata tipiyle aynı anda uğraşmak gerekecekti ama 2 ayrı hata tipi ile aynı anda uğraşmak demek 10 ayrı hata tipi ile aynı anda uğraşmaktan çok daha kolaydır.